Dönemin ticaret merkezi haline geldiği Antalya’nın ticari kervan yolu üzerindeki Evdir Han konaklama yapacağınız son han özelliği taşımaktadır. Dönemin büyük kenti Termessos’a gelmeden önceki konaklayacağınız han bugün ayakta kalma mücadelesi vermektedir.
Evdir Han Antalya’nın Döşemealtı ilçesinde bulunun tarihi öneme sahip hanlardan biridir. En çok aranılan husus Evdir Han’ı kim yaptı olmaktadır. Anadolu Selçuklu Hükümdarı I. İzzeddin Keykavus Bin Keyhusrev tarafından 1210 ila 1219 yılları arasında yaptırılmıştır. Bu bilgiye şimdi yerinde bulunmayan Evdir Han’ın kitabesinden ulaşılmıştır. Antalya merkezin yaklaşık 18 kilometre kuzeybatısında bulunan Yeşilbayır Köyü civarlarında inşa edilmiştir. Selçuklu döneminde inşa edilen kervansarayların tümünde görülen açık avlu ile dört ana eyvanlı yapı şeklinin Anadolu coğrafyamızda ki iki örneğinden biridir. Bu durum Evdir Han için ayrı bir önem arz etmektedir. Bu planla inşa edilen kervansaraylar Selçuklu sınırları içerisinde tercih edilmekteydi.
Mimari yapısı ile bugünkü Döşemealtı Kaymakamlığı Hükümet Konağı mimarisine yön vermiştir. Bunun yanında ismi ile özdeşleşen ticari yapılar bulunmaktadır. Son olarak Döşemealtı merkezinde Evdirhan Otel misafirlerini kabul etmeye başlamıştır. Döşemealtı Tarihi yerler listesinde yer edinen han ayrıca Güver Uçurumu ve Termessos Antik Kenti yakınındadır. Bu sayede günübirlik olarak gezebilme imkanı bulunmaktadır.
Evdir Han Ne Amaçla Yapılmıştır?
Büyük ve görkemli bir yapı bugün ayakta kalma mücadelesi verirken ihtişamlı görünümü ile Evdir Han ne amaçla yapılmıştır merak edilmektedir. Ticaret yolu üzerinde olması nedeniyle ticaret yapanların konaklaması için yapılmıştır. Tarihi bir değer olan Evdir Han kuzey-güney ekseninde inşa edilmiştir. Dikdörtgen plan ile inşa edilmiş Evdir Han 54.00-67.60 metre ebatlarındadır. Doğuda ve batıda yer alan cephelerinde üçer köşe payandası, diğer cephelerinde ise ikişer adet olmak üzere köşe payandaları bulunur. Yapının çevresinde ise toplam olarak tam on adet dört köşe payanda inşa edilmiştir. Taçkapısı binanın güney cephesinde yer alır. Bu taçkapı üzerinde bulunan çeşitli geometrik motifler ve süslemeleri ile günümüze ulaşmayı başarabilmiş Selçuklu sanatının önemli örneklerindendir. Evdir Han’ın Selçuklu sanat mirasının en güzel örneklerinden birini taşıyan bu taç kapısında çoğunlukla mermer kullanılmıştır. Üstelik dışarıya doğru taşkın olacak şekilde yapılmıştır.
Giriş bölümünün cephelerinde de birer adet karşılıklı mihrabiye nişi yer almaktadır. 34.50-45.10 metre ebatlarında inşa edilmiş dikdörtgen şekilli açık bir avlusu bulunmaktadır. Ayrıca çift sıra taş ayaklar üzerine basan tonozlarla örtülmüş derin eyvanlarla bu avlu kuşatılmıştır. Girişte yer alan eyvan ve onun tam karşısına denk gelen ile yanlarda ki eksen üzerinde yer alanlar yüksek ve geniş ana eyvanlardır, geriye kalanlar ise galeri ölçülerinde olanlardır. Günümüzde sadece üçer basamağı kalmış merdivenli kısımların ise gözetleme kulesi olarak kullanıldığı uzmanlar tarafından tahmin edilmektedir. Beden duvarlarının tümü ise kesme taştandır ve üst örtü moloz taştandır. Avludan kapalı alanlarda revaklara doğru açılan hücreler vardır.
Maalesef Evdir Han’ın büyük bir bölümü harap olmuş durumdadır. Fakat kuzeybatı cephesinde yer alan duvarların büyük bölümü halen zamana direnmekte ve ayakta durmaktadır. Günümüze değin korumadan yoksun bırakılmış, atıl ve bakımsız bir şekilde kaderine terk edilmiş bu eşsiz güzellikte ki Evdir Han için bazı çalışmalar yürütülmektedir. Selçuklu mirası Evdir Han’ı tekrar eski ihtişamına kavuşturmak için Döşemealtı Belediyesi ve Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, ortak bir çalışmayı hayata geçirmişlerdir. Yeniden kazandırma ve restorasyon çalışmaları nihayete erdikten sonra ise Evdir Han’ın, tarihi geçmişine ve önemine yakışır biçimde yerel ve uluslararası çeşitli kültürel etkinliklere ev sahipliği yapması düşünülmektedir. Ayrıca Evdir Han‘da bir de müzenin açılması ve bazı önemli eserlerin de bu müzede sergilenmesi planlanmaktadır.
Evdir Han’a Nasıl Gidilir?
Bu eşsiz Selçuklu mirası Evdir Han’a gitmek isteye tarih ve doğa sever gezginler için kısa bir yol tarifi yapalım istedik. Antalya merkez ile Evdir Han arasında ki mesafe yaklaşık olarak 19 kilometredir. Evdir Han’a ulaşımı özel araç ile gerçekleştirmek isteyenler 27 dakika gibi kısa bir zaman zarfında ulaşım sağlayabilirler. Kendi aracınız ile Evdir Han’a gitmek üzere yola çıktığınızda ise Evdir Han güzergahını takip ederek kolayca bu muhteşem yapıya varabilirsiniz. Akıllı telefonlar ve araç navigasyonları ile güzergah belirlemek isteyenler ise Google Haritalarda belirtilen konumun doğru olduğunu belirtmek isteriz. Toplu taşıma araçlarını tercih etmek isteyenler ise 506 numaralı otobüse bindikten sonra Düzlerçamı Mahallesinde inip yalnızca 10 dakika yürüdükten sonra Evdir Han’a ulaşabilirler.
